سفارش تبلیغ
صبا ویژن

*nurse rana*

·        عوارض جانبی اپیویید ها : 1-  وابستگی 2- مقاومت دارویی 3-عبور از جفت ( اعتیاد نوزاد -  در صورت توقف شیردهی : سندرم محرومیت در نوزاد که منجر به تشنج مکرر می شود. )

1-       استفاده از دوزهای بالای اپیویید : کاهش تنفس کاهش کارکرد قلب کاهش فشارخون ایست قلبی

ü     اگر علایم حیاتی و تنفس فرد درگیر شود : برای احیا بیمار از آنتاگونیست های اپیوییدها ( آمپول نالوکسان ) استفاده میشود . می تواند علایم سندرم محرومیت بدهد. زمانی استفاده میشود که فرد در اثر اوردوز علایم حیاتی اش درگیر شده و تنفس شدیدا کم دارد.

ü     اپیویید هایی که طول  اثر کوتاه تر دارند اثر قوی تر و وابستگی بیشتر ایجاد میکنند ( هرویین بالاترین وابستگی)  و اپیوییدهای با طول اثر بالا وابستگی کمتر دارند پس متادون داروی بهتری است چون طول اثر بیشتر و وابستگی و مقاومت دارویی کمتری دارد.

ü     NSAID ها مهم ترین نقش را در کاهش مواد التهابی دارند. عوارض گوارشی و کلیوی دارند.  باعث تشدید مشکلات زخم معده و ترشح اسید معده میشود و در فرد فشارخونی ترشح کلیوی را کاهش داده و باعث افزایش فشارخون میشود.

ü     هم خانواده استروییدی هم غیر استروییدی باعث عدم تولید پروستاگلاندین ها میشوند.

ü     کاربرد غیر استروییدی ها :  1- ضد تب با کاهش پروستاگلاندین های التهابی باعث کاهش تب میشوند. مثل شربت ایبوپروفن

2- ضد انعقاد تنها داروی ضدانعقاد : آسپرین  - مابقی داروها قدرت ضدانعقادی کمتری دارند.

3   بعد عمل جراحی : شیاف دیکلوفناک شیاف و شربت ایندومتاسین

ü     استامینوفن هم ضد درد و هم ضد تب است قدرت اثر کمتر نسبت به غیر استروییدی ها امن ترین دارو دردوران کودکی و نوزادی و بارداری است ( انتخاب بعدی برای بچه های سن بالاتر درصورت عدم کاهش تب : ایبوپروفن )

ü     درمان میگرن : سوماتریپتان و ارگوتامین C که مسکن نیستند و با برطرف کردن پاتولوژی بیماری ( منقبض کردن عروق مغزی چون علت اصلی میگرن دیلاته یا گشاد شدن عروق مغزی است ) درحالیکه مسکن ها با جمع کردن عوامل التهابی باعث کاهش درد میشوند.

ü     داروی درمان سرفه : ترکیبی از کدوئین مثل شربت اکسپکتورانت کدوئین دکسترومتورفان

ü     داروی درمان اسهال غیرعفونی : لوپرامید و دیفنوکسیلات (لوپرامید بهتر چون از سد خونی مغزی عبور نکرده و وابستگی و نئشگی ندارد)

ü      در اسهال عفونی جلوی دفع اسهال را نمی گیریم چون دارای مواد سمی حاصل از باکتری است که باید بعنوان مکانیسم جبرانی دفع شود.

ü     اندورفین یک مسکن شادی آور اندوژن است.

ü     متادون از لحاظ قدرت برابر مورفین است ولی طول اثرش از تمام اپیوییدها بالاتر است : وابستگی و مقاومت دارویی کمتر

ü     پتیدین ( مپریدین ) امروزه در بیمارستان ها خیلی زیاد استفاده میشود.

هرویین و کدوئین بعد از آنالوگ سازی ( بوجود اوردن ترکیبی از ترکیبات دیگر ) مورفین بدست می آیند. 


 «مسکن ها» 

 

·         داروهای درمان درد : 3 دسته

1-       اپیویید ها : متادون مورفین پتیدین ( مپریدین ) هرویین کدویین دکسترومتورفان دفینوکسیلات لوپرامید فنتانیل ها

2-     غیراستروییدی ها (NSAID) : پروفن ژلوفن نوافن

3-   استروییدی ها (SAID) : دگزامتازون بتامتازون آسپرین ایندومتاسین دیکلوفناک بروایبوپروفن پروکسیکام ناپروکسن مفنامیک اسید

 

·        انواع درد :  1 مزمن (Chronic) : بیشتراز 3 ماه طول میکشد مثل سیاتیک، دیسک کمر، دردهای بیمار سرطانی ( بهترین درمان : مخدر )

                 2-  شارپ (تیز) : کوتاه مدت، آزاردهنده و تیز مثل دندان درد، قلنج کلیوی، درد قاعدگی

·        اپیویید ها : 3 دسته       الف- قوی :  1- فنتانیل ها (آلفنتانیل ، فنتانیل ، سوفنتانیل ، رمی فنتانیل ) 2- متادون 3- مورفین 4- هرویین

                                    ب- متوسط

                                    ج- ضعیف : کدویین دکسترومتورفان دیفنوکسیلات لوپرامید

·        گیرنده اپیویید ها : 3 دسته    1- مو : وابستگی و قدرت اثر بیشتر اپیوییدی که به گیرنده مو وصل باشد قوی تر است.

                                  2-دلتا : اپیوییدی که به دلتا متصل شود قدرت تسکین و وابستگی کمتر دارد.

                                3-کاپا : تقریبا هیچ نقش تسکینی ندارد.

·        تاثیرات اپیویید ها :

1-       تسکین درد

2-     فعال شدن سیستم پاداش لیمبیک : شادی و نئشگی

3-   میوز ( تنگی مردمک چشم )

4-     بدن را به سمت کم کاری یا مهاری می برند

5-     برادی کاردی ( کاهش ضربان قلب )

6-     آزاد شدن هیستامین : گشاد شدن عروق : کاهش فشار خون

7-    علایم حساسیت ( بعلت آنتی هیستامین آزاد شده) : برافروختگی قرمزی چشم ها خارش

8-     کم کاری دستگاه گوارش : یبوست

9-     مهار مرکز سرفه : درمان سرفه های خشک

10-     افزایش ADH : افزایش غلظت ادرار و کاهش حجم ادرار

11-     افزایش تاخیر در انزال آقایان

12-   کاهش میل جنسی ( لیبدو )

13- درمان اسهال غیرعفونی ( مثل بیماری IBS ) بدلیل کاهش حرکات دستگاه گوارش

 


 «داروهای آرام بخش، خواب آور، ضد اضطراب، ضد صرع»

این داروها باید حتما وارد سیستم اعصاب مرکزی شوند.

معروف ترین خواب آورها: 1- خانواده بنزودیازپین (BZD) : شامل دیازپام(سردسته) کلونازپام لورازپام اگزازپام آلپرازولام کلردیازپوکساید کلونازپام فلورازپام کلوبازام میدازولام \  موارد استفاده: خواب آور، آرام بخش و ضداضطراب باعث کاهش فعالیت سیستم اعصاب مرکزی میشوند.

این داروها هرکدام در مواردی خاص استفاده میشوند که دیگر داروهای خانواده آن کاربرد را ندارند.

در افراد دچاراختلال خواب، تحریک پذیری شدید مغز و اضطراب، باید فعالیت مغز را کاهش داد که منجر به کاهش یادگیری میشود. اما چون این داروها نیمه عمر خاصی دارند باعث مشکل خاصی نمیشوند هرچند اکثر داروهای واردشونده به سیستم اعصاب مرکزی باعث درجاتی از وابستگی میشوند( بسته به جنس دارو)

نیمه عمر بنزودیازپین ها: 1- طولانی اثر: دیازپام-کلونازپام  2- اثر متوسط: آلپرازولام-کلردیازپوکساید  3-کوتاه اثر: اگزازپام-فلورازپام

علت نیمه عمر متفاوت: متفاوت بودن این داروها ازنظرمتابلیسم کبدی( برخی درفاز1 کبدی متابولیزه میشوند،برخی درفاز2 وبرخی هردوفاز را باهم تجربه میکنند)

اکثرداروهاییکه مستقیما واردفاز2میشونددرمقایسه باداروهاییکه واردفاز1میشوندنیمه عمرکوتاهتردارند.چون کونژوگه شده ودیگرخصلت فعالیت بیولوژیکی ندارند.

ü     بسیاری از استرسها بصورت بیماریهای مختلف ظاهر میشوند مثلا فوبیاها بعلت استرسهای بالا ایجاد میشوند. تروماهای واردشده به فرد باعث استرس های بعد از تروما میشوند  ( فرد اصطلاحا PTSD میشود) درتمام این موارد بنزودیازپین ها استفاده میشوند ودر کل موارد استفاده زیادی دارند.

 2 عارضه معروف بنزودیازپین ها: 1- کاهش حافظه  2- وابستگی

بنابراین باید در استفاده ازاین داروها حساسیت بسیار بخرج داد. اگردر اختلالات خواب ازاین داروها استفاده شود بمرور زمان باعث وابستگی میشوند. اما درمورد اضطراب مثلا افسردگی اگر آلپرازولام بعنوان داروی کمکی ( مطرح دردرمان افسردگی ماژور) استفاده شود، معمولا فرد تا آخردوره درمان با همان دوزاولیه اثر میپذیرد و نیازی به افزایش دوز دارو نیست. پس نکته این است که هدف استفاده از بنزودیازپین درچه راستایی و برای درمان چه بیماری است: اگر برای اختلال خواب است حتما باعث وابستگی و تحمل دارویی خواهدشد. یعنی فرد بتدریج به دوزاولیه جواب نمیدهد و باید برای اثرگیری دوزهای بالاتر استفاده شود.

·        بعضی داروهای بنزودیازپین دردرمان تشنج کاربرد دارند. تشنج 2نوع است:

1-تشنج ایستا: فرد ناگهان بعلت تغییرات PH، ضربه به سر یا... وارد تشنجی میشود که قطع نمیشود. درمان: لورازپام تزریقی، دیازپام تزریقی، میدازولام تزریقی

2- بیماری صرع درکودکان: اغلب از کلونازپام و گاها دیازپام استفاده میشود.

آلپرازولام:  بعنوان درمان کمکی در افسردگی ماژور کاربرد دارد میدازولام: درپروتکل های بیهوشی برای کاهش اضطراب فرد قبل جراحی استفاده میشود.

کلردیازپوکساید ( نام تجاری لیبریوم) : درافرادی که استرسهای خیلی زیاد دارند تقریبا انتخابی تر از بقیه داروها عمل میکند.

بهتراست اختلال خواب، ریشه ای درمان شود واز دارو برای آن کمک گرفته نشود. اگر مشکل شدید بود بهتر است 7تا14 روز این داروها برای درمان استفاده شوند.استفاده  طولانی مدت باعث وابستگی دارویی میشود.

بنزودیازپینها خیلی امن و بیخطر هستند و اگربرای اوردوز استفاده شوند احتمال مرگ خیلی ضعیف است. اما اگر همزمان با داروهای مهارکننده مغزی دیگرمانند باربیتورات ها، الکل و مواد مخدر مانند اُپلوئیدها استفاده شوند باعث مهاربیش از حد سیستم عصبی شده و فرد میمیرد. ولی به تنهایی حاشیه امن بالایی دارند.

2- خانواده باربیتورات ها: کاربرد: درمان بیهوشی شامل داروهای: تیوپنتال سدیم ( نام تجاری نستونال) فنوباربیتال*

باربیتورات ها کاملا شبیه بنزودیازپین ها هستند ولی خطرناک اند و اگردوز درمانی رعایت نشود فرد خیلی سریع وارد فاز سمی میشود.

 

*فنوباربیتال در درمان بیهوشی کاربرد دارد -  بصورت تزریقی( وریدی) و خوراکی - از ترکیبات خوراکی در درمان صرع و از ترکیبات تزریقی آن برای درمان تشنج های ایستا استفاده می کنیم. 


 «داروهای آنتی هیستامین»

هیستامین : بیشتر در پوست و ریه و دستگاه گوارش محل تولید و ذخیره در بافت : ماست سل محل ذخیره در خون : بازوفیل

علت آلرژی : آزادسازی هیستامین از ماست سل ها یا بازوفیل ها درنتیجه ی واکنش بین آنتی ژن و آنتی بادی و برهم کنش هیستامین با گیرنده های مربوطه

مواد آلرژن : گوجه، بادمجان، میوه های تابستانی (خربزه و انگور)، گردوخاک، صدف، نیش حشرات، برخی داروها مثل خانواده پنی سیلین ها

ü     گیرنده های سطح ماستوسیت و بازوفیل IgE اند. با برهمکنش آلرژن با IgE غشا، غشا سوراخ شده و به محض آزادسازی هیستامین، علائم حساسیت شروع میشود که از یک خارش ساده تا شرایط کشنده مثل شوک آنافیلاکتیک متغیر است.

واکنش های آلرژیک بر اساس علائم :  بسیار ساده : خارش و سرفه   متوسط: کهیر، ادم، آنژیوادم    حاد: شوک آنافیلاکتیک

ü     پس از آزادسازی هیستامین از گیرنده های H1,H2 باعث ایجاد علائم میشوند. گیرنده های دیگری هم برای هیستامین در بدن هست ولی این دو مهم ترند.

تفاوت H1 و H2 : تمام واکنش های حساسیتی به دنبال واکنش هیستامین با گیرندهH1 است. H2 بیشترین پراکندگی را در سیستم گوارش دارد و نقش اصلی آن آزادسازی اسیدمعده  است. برهمکنش هیستامین با گیرندهH2خود باعث آزادسازی اسیدمعده میشود.اما درسایربخش های بدن پراکندگی H1 بیشتراست.

·        داروهایH1 بلاکر: کاهش علائم حساسیت بنام آنتی هیستامین میشناسیم.نام اصلی:H1 آنتاگونیست( برگیرنده H1 قرارگرفته تامانع عمل هیستامین برآن شود)

تقسیم بندی داروهای آنتی هیستامین : 2 دسته : 1- نسل قدیم  2- نسل جدید

اساس تقسیم بندی : میزان خواب آوری داروهای نسل اول میزان خواب آوری بیشتر و کارایی بیشتری دارند.

·        1-داروهای نسل اول : دیفن هیدرامین دیمن هیدرینات کلرفنیرآمین پرومتازین سیپروهپتادین کلماستین کتوتیفن سیتریزین هیدروکسیزین

هرکدام از این داروها در یکسری علائم حساسیتی بهتر جوابگو هستند.

هیدروکسیزین : برای خارش استفاده می شود مثل بیماری ویروسی آبله مرغان که در تابستان و درکودکان شیوع بیشتر دارد.

دیفن هیدرامین و سیتریزین : آریزش و سرفه مکرر | کلرفنیرامین و دیفن هیدرامین : در شربت و قرص های سرماخوردگی

سیپروهپتادین : افزایش اشتها بویژه در کودکان با BMI پایین موجود در شربت های راسیپ و ویتان کمتر نقش آنتی هیستامینی دارد و بدلیل خواب آلودگی زیاد در کودکان زیر 4 سال استفاده نشود.

کتوتیفن ( زادیتن ) : در سرفه های مکرر و خشک | دیفن هیدرامین و پرومتازین به عنوان بی حس کننده موضعی هم کاربرد دارند.

  کلرفنیرآمین،کلماستین، پرومتازین: به صورت تزریقی در بازار دارو- زمانی که علائم حساسیت شدید است یا برای شوک آنافیلاکتیک استفاده می شوند.

ü     کاربردی ترین دارو در شوک آنافیلاکتیک : اپی نفرین که بصورت زیرجلدی تزریق میشود و همزمان با آن از یک آنتی هیستامین تزریقی مثل کلرفنیرامین، کلماستین، پرومتازین یا دیفن هیدرامین تزریقی استفاده می شود.

داروهای آنتی هیستامین گاهی اثر ضدتهوع و استفراغ دارند خصوصا برای تهوع ناشی از حرکت. تحریک گیرندهH1 توسط هیستامین در هسته وستیبولار گوش باعث تهوع میشود که دراین نوع تهوع فقط آنتی هیستامین میتواند کمک کند. داروی اختصاصی تهوع ناشی از حرکت دیمن هیدرینات است.

داروهای آنتی هیستامین گاهی برای رفع اختلال خواب موثرند.

در بیماری پارکینسون دلیل لرزش، عدم تعادل بین دوپامین و استیل کولین است. تجویز داروی آنتی هیستامین باعث کاهش استیل کولین و کاهش لرزش می شود.

ü     نکته : آنتی هیستامین ها چون باعث خواب آلودگی و کاهش رفلکس میشوند، هنگام رانندگی و انجام کارهای نیازمند به دقت زیاد نباید مصرف شوند.

در کودکان زیر6 ماه به هیچ وجه آنتی هیستامین تجویز نشود چون نوزاد به علت خواب آلودگی احساس نیاز به شیر پیدا نمیکند و باعث افت قندخون او می شود.

امن ترین آنتی هیستامین سیتریزین است و درکودکان زیر1سال به هیچ عنوان دیفن هیدرامین توصیه نمی شود و برای سرماخوردگی از سیتریزین استفاده میکنند.

درکودکان آژیته و بی قرار هم دیفن هیدرامین توصیه نمیشود.

·        2- داروهای نسل دوم: فکسوفنادین ترفنادین لوراتادین خواب آوری کمتر و کارایی کمتر دارند.

کرومولین سدیم : بیشتر به صورت قطره موجود است در فرد دارای علائم آلرژی مثل آبریزش بین که در یک فصل خاص تشدید میشود این دارو باعث پایداری غشای ماست سل ها و بازوفیل ها شده و مانع آزادسازی هیستامین می شود.

 

 


 « داروهای کاهنده چربی »

·        دیس لیپیدمی : اختلالات بالارفتن سطح لیپیدها مثل کلسترول و تری گلیسیریدها

·        شیلومیکرون : بزرگترین لیپوپروتئینی که درروده ازتری گلیسیرید وکلسترول تشکیل میشود.تمام چربیهای مصرفی درقالب شیلومیکرون واردخون میشوند.

برای تعیین کلسترول از شاخص های VLDL و LDL و HDL استفاده می شود.   

·        VLDL: زمانی که تری گلیسرید از شیلومیکرون توسط بافت های خارج کبدی برداشت میشود بوجود می آید و در مقایسه با شیلومیکرون قسمت اعظم تری گلیسرید خود را از دست داده است و بیشتر کلسترول دارد.

·        LDL (کلسترول بد): فرمی است که تمام کلسترول هایی که از کبد تولید شده است به بافت های اطراف می برد. ( از محل های تولید کلسترول،کبد است )

·        HDL (کلسترول خوب): از بافت های محیطی کلسترول مستعد رسوب را کسب کرده و به کبد منتقل می کند و تعادل کلسترول را تنظیم میکند.

ü     کلسترول پیش ساز تمام هورمون های جنسی استروژن، پروژسترون و تستسترون، ویتامین دی و خیلی ترکیب های حیاتی بدن است.

رنج طبیعی ( گلدن رنج ) لیپید ها :

کلسترول تام (total) : زیر 200

کلسترول LDL : زیر 130

کلسترولHDL  : در آقایان بالای 40 و در خانم ها بالای 50

تری گلیسرید : زیر 120 و در برخی رفرنس ها زیر 200

ü     درباره بیماری های کرونیک مثل فشارخون و دیابت از روش های تغییر لابف استایل و رژیم غذایی و در صورت ریسک بالا دارودرمانی استفاده می شود.

دارو درمانی : اگر هدف پایین آوردن تری گلیسرید باشد از فیبرات ها و نیاسین و اگر هدف پایین آوردن کلسترول باشد از استاتین ها کمک می گیریم.

الف- استاتین ها : در رابطه با پایین آوردن کلسترول شاخص ترین داروهای شناخته شده هستند. برای کاهش کلسترول اندوژن ( تولیدی داخل بدن) از آنها کمک می گیریم شامل : لووستاتین فلووستاتین آترواستاتین سیمواستاتین رزوواستاتین

زمان مصرف : شب چون بیوسنتز کلسترول بیشتر در عصر و شب صورت می گیرد.

عوارض جانبی : 1- التهاب عروق 2- کاهش استرس اکسیداتیو 3-افزایش کراتین کیناز ( درد و ضعف عمومی عضلات اسکلتی ( اصطلاحا میوپاتی))

4- کاهش حافظه ( خیلی ثابت نشده ولی چون میزان عبور رزوواستاتین از CNS کمتر از بقیه است، از این نظر این دارو بهتر است.)

ü     توصیه میشود در افراد بالای 50-60 سال حتما یک داروی استاتین تجویز شود. امروزه آتورواستاتین بیشتر از بقیه مورد تجویز و استفاده است.

ب- نیایسین : ویتامین B3 محلول در آب که توانایی کاهش کلسترول و تری گلیسرید را دارد.

مکانیسم اثر : نیاسین منجر به کاهش ترشح VLDL می شود و به دنبال آن کاهش تولید LDL رخ می دهد. و نیز میتواند تری گلیسرید را از راه افزایش فعالیت آنزیم کلیدی که تری گلسرید را لیزر میکند ( لیپوپروتئین لیپاز) به خوبی کاهش دهد.

ج- فیبرات ها : بیشتر روی تری گلیسرید ها موثرند شامل : فنوفیبرات جم فیبروزیل کلوفیبرات و...

د- رزین ها : بسیار بزرگ و نامحلول در آب  -  از این خانواده بیشتر کلستیرامین و کلستیپول مورد استفاده هستند.

مکانیسم اثر : در روده به کلسترول های غذا متصل شده و باعث عدم جذب و کاهش کلسترول خون می شوند. با مصرف آنها ممکن است ترکیبات دیگر مثل ویتامین های محلول در چربی هم کاهش جزئی را تجربه کنند.

 

شایع ترین عوارض جانبی : یبوست نفخ شکم