«داروهای آرام بخش، خواب آور، ضد اضطراب، ضد صرع»
این داروها باید حتما وارد سیستم اعصاب مرکزی شوند.
معروف ترین خواب آورها: 1- خانواده بنزودیازپین (BZD) : شامل دیازپام(سردسته) – کلونازپام – لورازپام – اگزازپام – آلپرازولام – کلردیازپوکساید – کلونازپام – فلورازپام – کلوبازام – میدازولام \ موارد استفاده: خواب آور، آرام بخش و ضداضطراب – باعث کاهش فعالیت سیستم اعصاب مرکزی میشوند.
این داروها هرکدام در مواردی خاص استفاده میشوند که دیگر داروهای خانواده آن کاربرد را ندارند.
در افراد دچاراختلال خواب، تحریک پذیری شدید مغز و اضطراب، باید فعالیت مغز را کاهش داد که منجر به کاهش یادگیری میشود. اما چون این داروها نیمه عمر خاصی دارند باعث مشکل خاصی نمیشوند هرچند اکثر داروهای واردشونده به سیستم اعصاب مرکزی باعث درجاتی از وابستگی میشوند( بسته به جنس دارو)
نیمه عمر بنزودیازپین ها: 1- طولانی اثر: دیازپام-کلونازپام 2- اثر متوسط: آلپرازولام-کلردیازپوکساید 3-کوتاه اثر: اگزازپام-فلورازپام
علت نیمه عمر متفاوت: متفاوت بودن این داروها ازنظرمتابلیسم کبدی( برخی درفاز1 کبدی متابولیزه میشوند،برخی درفاز2 وبرخی هردوفاز را باهم تجربه میکنند)
اکثرداروهاییکه مستقیما واردفاز2میشونددرمقایسه باداروهاییکه واردفاز1میشوندنیمه عمرکوتاهتردارند.چون کونژوگه شده ودیگرخصلت فعالیت بیولوژیکی ندارند.
ü بسیاری از استرسها بصورت بیماریهای مختلف ظاهر میشوند مثلا فوبیاها بعلت استرسهای بالا ایجاد میشوند. تروماهای واردشده به فرد باعث استرس های بعد از تروما میشوند ( فرد اصطلاحا PTSD میشود) درتمام این موارد بنزودیازپین ها استفاده میشوند ودر کل موارد استفاده زیادی دارند.
2 عارضه معروف بنزودیازپین ها: 1- کاهش حافظه 2- وابستگی
بنابراین باید در استفاده ازاین داروها حساسیت بسیار بخرج داد. اگردر اختلالات خواب ازاین داروها استفاده شود بمرور زمان باعث وابستگی میشوند. اما درمورد اضطراب مثلا افسردگی اگر آلپرازولام بعنوان داروی کمکی ( مطرح دردرمان افسردگی ماژور) استفاده شود، معمولا فرد تا آخردوره درمان با همان دوزاولیه اثر میپذیرد و نیازی به افزایش دوز دارو نیست. پس نکته این است که هدف استفاده از بنزودیازپین درچه راستایی و برای درمان چه بیماری است: اگر برای اختلال خواب است حتما باعث وابستگی و تحمل دارویی خواهدشد. یعنی فرد بتدریج به دوزاولیه جواب نمیدهد و باید برای اثرگیری دوزهای بالاتر استفاده شود.
· بعضی داروهای بنزودیازپین دردرمان تشنج کاربرد دارند. تشنج 2نوع است:
1-تشنج ایستا: فرد ناگهان بعلت تغییرات PH، ضربه به سر یا... وارد تشنجی میشود که قطع نمیشود. درمان: لورازپام تزریقی، دیازپام تزریقی، میدازولام تزریقی
2- بیماری صرع درکودکان: اغلب از کلونازپام و گاها دیازپام استفاده میشود.
آلپرازولام: بعنوان درمان کمکی در افسردگی ماژور کاربرد دارد – میدازولام: درپروتکل های بیهوشی برای کاهش اضطراب فرد قبل جراحی استفاده میشود.
کلردیازپوکساید ( نام تجاری لیبریوم) : درافرادی که استرسهای خیلی زیاد دارند تقریبا انتخابی تر از بقیه داروها عمل میکند.
بهتراست اختلال خواب، ریشه ای درمان شود واز دارو برای آن کمک گرفته نشود. اگر مشکل شدید بود بهتر است 7تا14 روز این داروها برای درمان استفاده شوند.استفاده طولانی مدت باعث وابستگی دارویی میشود.
بنزودیازپینها خیلی امن و بیخطر هستند و اگربرای اوردوز استفاده شوند احتمال مرگ خیلی ضعیف است. اما اگر همزمان با داروهای مهارکننده مغزی دیگرمانند باربیتورات ها، الکل و مواد مخدر مانند اُپلوئیدها استفاده شوند باعث مهاربیش از حد سیستم عصبی شده و فرد میمیرد. ولی به تنهایی حاشیه امن بالایی دارند.
2- خانواده باربیتورات ها: کاربرد: درمان بیهوشی – شامل داروهای: تیوپنتال سدیم ( نام تجاری نستونال) – فنوباربیتال*
باربیتورات ها کاملا شبیه بنزودیازپین ها هستند ولی خطرناک اند و اگردوز درمانی رعایت نشود فرد خیلی سریع وارد فاز سمی میشود.
*فنوباربیتال در درمان بیهوشی کاربرد دارد - بصورت تزریقی( وریدی) و خوراکی - از ترکیبات خوراکی در درمان صرع و از ترکیبات تزریقی آن برای درمان تشنج های ایستا استفاده می کنیم.
