«داروهای معده»
مکانیسم های موثر بر ترشح اسید معده : 1 - عملکرد هیستامین بر گیرنده H2 2 - سیستم پاراسمپاتیک و فعال شدن استیل کولین 3- گاسترین
ü این مکانیسم ها منجر به فعالیت پمپ پتاسیم-پروتون-ATPase می شود و ترشح اسید معده رخ می دهد.
ü تماس مکرر مخاط معده با اسید : بیماری اولسر معده – علائم : التهاب – درد – سوزش سر دل – ورم و نفخ معده – سوء هاضمه علت: بالا بودن اسید معده
باکتری HP : فعالیت هلیکوباکتر پیلوری در معده یا ابتدای دوازدهه باعث بروز این علائم می شود که می شود از داروهای معده کمک گرفت ولی چون بیماری مربوط به باکتری است باید برای ریشه کردن آن آنتی بیوتیک تراپی کرد.
ü استرس نیزباعث افزایش اسیدمعده میشود وبرای کاهش علائم ازداروهای کاهنده اسیدمعده کمک میگیریم ولی قبلا باید چکاپ ازنظرهلیکوباکتر انجام شود.
· داروها : جهت کاهش یا بلاک مکانیزم های افزایش اسید معده مثل داروهایی که پاراسمپاتیک را در معده بلاک کند و مانع عمل استیل کولین برگیرنده شود.
مانند : کلیدینیوم سی – قرص سبزرنگ که قبل غذا هر 12 ساعت تجویز می شود. ( BID )
1-داروهای H2 بلاکر : مانع برهم کنش هیستامین بر گیرنده H2 معده – مثل سایمتدین – رانیتیدین – فاموتیدین که به ترتیب قدرت و طول اثر آنها افزایش می یابد.
ü سایمتدین بیشترین عوارض را دارد و باعث اثر آندروژنیک و اختلال آنزیم های کبدی می شود. فاموتیدین کمترین عوارض و بیشترین طول اثر را دارد.
ü امروزه رانیتیدین و فاموتیدین بیشترین مصرف را دارند. رانیتیدین و سایمتدین فرم تزریقی هم دارند.
ü سایمتدین خیلی کم مصرف میشود وفرم تزریقی آن گاهی دراورژانس استفاده میشود.سایمتدین وبویژه رانیتیدین درشوک آنافیلاکتیک وحساسیتهااستفاده میشوند.
علائم حساسیت بیشتر ناشی از اثر گیرنده های H1 است ولی چون H2 بلاکرهای موجود کاملا اختصاصی عمل نمیکنند تاحدودی عملکرد گیرنده های H1 را نیز میتوانندمختل کنند. H2بلاکرهاترشح اسیدمعده ناشی ازتحریکاتی مانندغذا،گاسترین،هیستامین،کافئین وحتی انسولین راکاهش وحجم وغلظت HCLراکاهش میدهند.
دوز مصرفی : سایمتدین هر 6 ساعت – رانیتیدین هر 12 ساعت – فاموتیدین 40 mg هرشب 1 بار و یا 20mg هر 12 ساعت
2-داروهای خانواده PPIS ( مهارکننده های پمپ پروتون ) : مهم ترین و پرکاربردترین داروهای معده – امپرازول ، پنتوپرازول ، رابپرازول ، لانزوپرازول
ü پنتوپرازول تنها داروی تزریقی این خانواده و در بیمارستان بسیار پرکاربرد است.
میزان مصرف این داروها: یک بار در روز – علائم شدید : 2 بار در روز صبح و شب
این داروها حالت پیش دارویی دارند مثل امپرازول که در محیط اسیدی فعال میشود. اسیدی ترین حالت هنگام ناشتا است پس بهتر است هنگام ناشتا مصرف شوند یعنی 30-45 دقیقه قبل غذا – قوی ترین داروهای معده هستند و فقط مخصوص بزرگسال نیستند مثلا در رفلاکس یا GERD معده در کودکان و نوزادان هم بسته به وزن شان استفاده می شوند( مثلا 10 عدد گرانول در شیرمادر یا آب ولرم حل شده و به بیمار خورانده می شود)
3-خانواده آنتی اسیدها : شامل بازهایی که میتوانند اسیدیته معده را کم کنند مثل منیزیوم آلومینیوم ( MGS) .
اولین داروهای معده آلومینیوم هیدروکساید( باعث یبوست) و منیزیم هیدروکساید( باعث اسهال ) بود پس دو دارو را باهم ترکیب کردند تا عوارض آنها کاهش یابد .
4-داروهای سوکرالفیت و بیسموت: با ایجاد یک پوشش روی معده یک حفاظ دربرابر اسیدمعده می سازند که امروزه کمتر استفاده می شوند. بیسموت گاهی برای افراد HP+ هم استفاده می شود.
ü در زنان باردار مشکل سوزش سر دل بدلیل بزرگ شدن رحم و فشار به دستگاه گوارش و تنفس و هم بدلیل بالا بودن پروژسترون رخ می دهد و شل شدن دریچه معده و مری هم مشاهده می شود. یبوست هم از مشکلات بارداری است بدلیل بالا بودن پروژسترون و کاهش حرکات روده و میتوان از منیزیم هیدروکساید استفاده کرد . اگر جواب نداد از PPIS ( بیشتر امپرازول) و H2 بلاکرها ( بیشتر رانیتیدین) کمک می گیریم.
